Święty Maciej był apostołem, który zastąpił Judasza Iskariotę po jego zdradzie i śmierci, stając się jednym z Dwunastu. Jego postać, choć mniej znana od reszty apostołów, niesie głębokie przesłanie o powołaniu, wierze i Bożej Opatrzności. Znany przede wszystkim z Dziejów Apostolskich, Święty Maciej uchodzi za człowieka bliskiego Jezusowi od początków Jego publicznej działalności. Jego wybór dokonany przez losowanie — pośród modlitwy i rozeznania — ma symboliczne znaczenie dla Kościoła i duchowej wspólnoty wiernych.

Życiorys – najważniejsze fakty z życia świętego

Święty Maciej pojawia się w Nowym Testamencie jedynie w jednym fragmencie – w Dziejach Apostolskich (Dz 1, 15–26). Dowiadujemy się z niego, że był jednym z tych, którzy towarzyszyli Jezusowi od chwili Jego chrztu przez Jana aż do wniebowstąpienia. Po zdradzie i śmierci Judasza Iskarioty, Piotr wraz z pozostałymi apostołami uznał konieczność uzupełnienia grona Dwunastu. Zbierając się na modlitwę, apostołowie zaproponowali dwóch kandydatów: Józefa Barsabę, zwanego Justusem, oraz Macieja. Po modlitwie oddano sprawę losowi – zgodnie z ówczesną praktyką religijną – który wskazał właśnie na Macieja.

Po wyborze Maciej został dołączony do grona apostołów, co podkreśla jego ważność i nierozerwalne włączenie w misję głoszenia Dobrej Nowiny.

Późniejsze źródła apokryficzne oraz tradycja chrześcijańska rozszerzają informacje na temat jego działalności misyjnej. Według różnych przekazów, Święty Maciej miał głosić Ewangelię m.in. w Judei, Etiopii, a także w Kolchidzie (dzisiejsza Gruzja). Jego działalność miała zakończyć się śmiercią męczeńską – według niektórych źródeł został ukamienowany, a następnie ścięty toporem.

Znaczenie duchowe i przesłanie

Wybór Świętego Macieja do grona Dwunastu niesie ze sobą silne przesłanie teologiczne i duchowe. Symbolizuje on ciągłość i jedność pierwotnego Kościoła. Liczba dwunastu apostołów miała ogromne znaczenie, odnosząc się do Dwunastu Plemion Izraela, dlatego konieczne było uzupełnienie brakującego miejsca po Judaszu.

Maciej jest także znakiem Bożego działania poprzez wspólnotę: nie był wybierany przez samego Chrystusa, lecz przez zgromadzenie wierzących kierujących się natchnieniem Ducha Świętego. Przypomina to, że także w Kościele przyszłych pokoleń wybór i powołanie mają charakter wspólnotowy, zanurzony w modlitwie i rozeznaniu.

Postać Macieja jest też świadectwem, że Bóg może powołać każdego, nawet jeśli nie stoi on w pierwszym rzędzie. To człowiek, który był wierny od początku, choć do tej chwili pozostawał w cieniu. Jego wybór ukazuje, że wierność i wytrwałość są drogami do wielkich dzieł Bożych.

Maciej jako symbol uzupełnienia i odnowy

Nie bez znaczenia jest także moment jego włączenia do grona apostołów – następuje on w okresie oczekiwania na Zesłanie Ducha Świętego. Symbolicznie można więc odczytać, że Kościół przygotowywał się do swojej misji w pełnym, zjednoczonym gronie. Maciej staje się tu znakiem odnowy, oczyszczenia i ponownego rozpoczęcia – szczególnie po dramatycznym akcie zdrady Judasza.

Cuda i świadectwa

Brakuje konkretnych cudów przypisywanych Świętemu Maciejowi w czasach jego życia, jednak tradycja hagiograficzna wymienia liczne świadectwa jego misyjnej pracy i duchowej mocy. W tekstach apokryficznych i przekazach wczesnochrześcijańskich wspomina się, że nawracał pogan, dokonywał uzdrowień oraz wypędzał złe duchy.

Niektóre przekazy przypisują mu także cudowne ocalenia wierzących oraz obronę Kościoła w sytuacjach zagrożenia duchowego. Jego wstawiennictwo bywa przywoływane w sprawach trudnych i wątpliwych, jako że jego własne powołanie dokonało się dzięki boskiemu rozeznaniu.

Patronat i symbolika

Święty Maciej został uznany za patrona wielu grup zawodowych i osób znajdujących się w trudnym położeniu. Jest szczególnym orędownikiem w momentach podejmowania decyzji, wyborów życiowych i duchowego rozeznania. Przyzywają go także cieśle, rzeźbiarze, inżynierowie i kowale.

Do jego symboli należą:

– topór (narzędzie jego męczeńskiej śmierci),
– księga (oznaczająca jego głoszenie Ewangelii),
– kamienie (według niektórych przekazów był kamieniowany przed ścięciem).

Ikonografia chrześcijańska ukazuje Macieja często z otwartą księgą w dłoni oraz toporem leżącym u jego stóp lub trzymanym w ręku, co jest odniesieniem do jego śmierci męczeńskiej.

Kulty i miejsca pielgrzymkowe

Relikwie Świętego Macieja, według tradycji, miały trafić do Trewiru (niem. Trier) w dzisiejszych Niemczech. Tam też znajduje się kościół pod jego wezwaniem – Benedyktyńska bazylika św. Macieja (St. Matthias), która do dziś stanowi ważne miejsce pielgrzymkowe w Europie.

Dawniej utrzymywano także, że relikwie Macieja miały się znajdować w Jerozolimie lub przywiezione zostały do Rzymu. Ostateczny kult rozwinął się jednak w Trewirze, co czyni to miasto jednym z kluczowych ośrodków związanych z jego postacią od wieków.

Liturgiczne wspomnienie Świętego Macieja przypada na 14 maja w Kościele katolickim, a na Wschodzie często obchodzone jest 9 sierpnia.

Współczesne znaczenie postaci świętego

Współcześnie Święty Maciej jest postrzegany jako patron ludzi poszukujących swojej duchowej drogi, a także tych, którzy czują się pomijani lub niedoceniani. Jego wybranie pomimo wcześniejszego braku większej aktywności w nauczaniu ukazuje, że Bóg widzi człowieka i daje mu odpowiedni czas na działanie.

Postać Macieja nabiera też szczególnego znaczenia w kontekście współczesnego rozumienia powołania – nie jako sukcesu czy kariery religijnej, ale jako trwałej obecności przy Bogu i gotowości do służenia innym wtedy, gdy przyjdzie czas.

W debacie teologicznej Maciej jest też postrzegany jako przykład uzupełnienia tradycji – nie był pierwotnie wybrany przez Jezusa, ale przez wspólnotę Kościoła. Jego postać przypomina o dynamiczności działania Ducha Świętego w historii Kościoła.

Ciekawostki

– Święty Maciej jest jedynym apostołem, którego wybór dokonany został po wniebowstąpieniu Jezusa, co podkreśla szczególny charakter tego wydarzenia.
– Niektóre apokryfy przypisują mu autorstwo Ewangelii według Macieja, jednak tekst ten nie zachował się i jest uważany za zaginiony.
– Ze względu na niejasności w źródłach, niektóre starożytne Kościoły wschodnie uważały, że dwunastym apostołem po Judaszu powinien być św. Paweł, nie Maciej.
– Nazwa niemieckiego miasta Trewir, związanego z kultem świętego, pochodzi od celtyckiej osady Trayerea i jest jedną z najstarszych osad miejskich w Niemczech.

Podsumowanie

Święty Maciej, choć stosunkowo mało obecny na kartach Nowego Testamentu, odgrywa istotną rolę w historii Kościoła. Jego wybór na miejsce Judasza potwierdza znaczenie wspólnoty, modlitwy i rozeznawania w procesie podejmowania decyzji duchowych. Jako apostoł i męczennik, Maciej pozostaje świadkiem wierności, pokory i ufności w Boże prowadzenie. Jego postać inspiruje zarówno osoby duchowne, jak i świeckie, przypominając, że miejsce w Bożych planach ma każdy, kto trwa przy Chrystusie bez względu na zaszczyty czy pozycję.

Duchowe dziedzictwo Świętego Macieja wciąż przemawia do ludzi poszukujących sensu, pewności i odwagi na drodze wiary. Pomimo upływu stuleci, jego świadectwo życia pozostaje aktualne – jako przykład odwagi, niezłomności i pokory w służbie Ewangelii.