Estera to postać biblijna o wyjątkowym znaczeniu duchowym i historycznym. Choć jej historia znana jest głównie z Księgi Estery zawartej w Starym Testamencie, jej odwaga, mądrość i wiara uczyniły ją symbolem heroizmu i opatrzności Bożej. Estera była żydowską kobietą, która została królową Persji i ryzykując własne życie, uratowała swój lud przed zagładą. Jej opowieść łączy elementy historyczne, duchowe oraz liturgiczne i do dziś stanowi inspirację dla wierzących na całym świecie.

Życiorys – najważniejsze fakty z życia świętej

Estera, znana również jako Hadassa (hebr. Hadasa oznacza „mirt” – symbol pokoju i piękna), była Żydówką z pokolenia Beniamina. Jej historia rozgrywa się w okresie niewoli babilońskiej Żydów, w czasach panowania króla perskiego Kserksesa I (w tradycji żydowsko-chrześcijańskiej znanego jako Aswerus).

Po śmierci królowej Waszti, która nie chciała wykonać polecenia króla i została przez niego oddalona, Aswerus rozpoczął poszukiwania nowej królowej. Estera, osierocona w młodym wieku i wychowywana przez kuzyna Mardocheusza (Mordechaja), dzięki swojej urodzie i łasce u Boga znalazła się na dworze królewskim i została wybrana na królową Persji. Co istotne, ukrywała swoje żydowskie pochodzenie z polecenia Mardocheusza.

Kulminacyjnym punktem jej historii jest moment, w którym Haman – wysoki urzędnik państwowy i przeciwnik Żydów – planuje zgładzenie całego narodu żydowskiego. Estera, mimo ryzyka utraty życia za niezaproszone wejście do komnat królewskich, decyduje się wstawić za swoim ludem u króla. Jej post wobec Aswerusa jest odważną interwencją: zaprasza króla i Hamana na dwa bankiety, podczas których ujawnia swoje pochodzenie i demaskuje złowrogi plan Hamana. Król, poruszony wyznaniem, ratuje Żydów i nakazuje powiesić Hamana. Dekret o ludobójstwie nie mógł zostać cofnięty, ale Żydom przyznano prawo do samoobrony, co uratowało ich od zagłady.

Znaczenie duchowe i przesłanie

Historia Estery to nie tylko opowieść o intrygach dworskich i wybitnej inteligencji kobiety na wysokiej pozycji. To także głęboka przypowieść o Bożej opatrzności, wierze i odwadze. Estera staje się narzędziem w rękach Boga – choć imię Boga nie pojawia się w Księdze Estery ani razu, Jego działanie jest ukryte, ale wyraźne.

Jej postawa stanowi wezwanie do zaufania Bogu, nawet w sytuacjach największego zagrożenia. Słowa Mardocheusza skierowane do Estery: „A kto wie, czy nie na taki właśnie czas osiągnęłaś godność królowej?” (Est 4,14), są potężnym przypomnieniem o tym, że każdy człowiek może być powołany do wykonania konkretnego zadania w historii zbawienia. Estera świadomie podejmuje misję, ryzykując własne życie, ponieważ wierzy, że Bóg ją wspomoże.

Dla wierzących postać Estery symbolizuje siłę płynącą z modlitwy, postu i duchowego rozeznania. Jej trzydniowy post przed rozmową z królem wpisuje się w model działania duchowego, poprzedzającego podjęcie trudnych decyzji.

Cuda i świadectwa

W tradycji żydowskiej opowieść o Esterze jest odczytywana jako cudowne ocalenie narodu dzięki bożej interwencji dokonanej poprzez człowieka. W chrześcijaństwie, choć Estera nie została formalnie kanonizowana w Kościele katolickim jako święta (ze względu na swoją przynależność do okresu przedchrześcijańskiego), jej postać stanowi inspirację i wzór kobiecego bohaterstwa.

Cud ocalenia Żydów w Persji interpretowany jest symbolicznie jako zapowiedź zbawczego działania Boga, który działa nawet wtedy, gdy nie jest bezpośrednio widoczny. Estera staje się więc osobą, przez którą objawia się Boża sprawiedliwość i łaska.

W dziejach Kościoła wiele wspólnot modliło się za wstawiennictwem Estery – szczególnie kobiety walczące o wolność, sprawiedliwość czy zachowanie godności w trudnych czasach. Choć nie ma formalnych procesów kanonizacyjnych Estery, jej świętość i heroizm są uznawane przez wielu teologów oraz wiernych.

Patronat i symbolika

Estera uznawana jest przede wszystkim za patronkę kobiet, odważnych przywódców, a także osób walczących z dyskryminacją i niesprawiedliwością. Symbolicznie wiąże się z nią postać lwa – znak odwagi i królewskiej godności, a także kwiat mirtu (hadassa), symbol pokoju, piękna i nadziei.

Jej postać bywa również przywoływana w kontekście duchowego rozeznania – jako wzór kobiety, która potrafiła złączyć mądrość, odwagę i pokorę przed Bogiem. W sztuce chrześcijańskiej przedstawiana jest zazwyczaj z królewską tiarą, w szatach monarchini, a czasem z rozwiniętym zwojem – symbolizującym zapisany dekret króla ratujący Żydów.

Kulty i miejsca pielgrzymkowe

Choć Estera nie doczekała się oficjalnego kultu w Kościele katolickim, jej pamięć jest żywa szczególnie w Kościołach wschodnich oraz w tradycji żydowskiej. Najważniejszym momentem liturgicznego wspomnienia jej dokonania jest święto Purim obchodzone przez Żydów na całym świecie.

Święto Purim upamiętnia cudowne ocalenie Żydów w Persji. Obchodzone jest z radością, czytaniem Księgi Estery (megilla), rozdawaniem prezentów, modlitwą i organizowaniem wspólnych uczt. W Iranie, w mieście Hamadan (dawna Ekbatana), znajduje się tradycyjnie uznawany grób Estery i Mardocheusza, który stał się miejscem pielgrzymkowym zarówno dla Żydów, jak i chrześcijan.

W chrześcijaństwie, zwłaszcza w liturgii Kościoła katolickiego i prawosławnego, Estera pojawia się jako postać biblijna przywoływana w kontekście poprzedzającym Paschę. Szczególną uwagę poświęca się jej postaci w czasie rekolekcji wielkopostnych i katechez biblijnych.

Współczesne znaczenie postaci świętego

Postać Estery pozostaje aktualna – zarówno w perspektywie duchowej, jak i społecznej. Jej historia przemawia do osób stających w obliczu wyborów moralnych, walki o swoją społeczność, czy też przeciwstawiających się niesprawiedliwym systemom. Estera nie była osobą uprzywilejowaną z racji urodzenia – jej siła wynikała z odwagi, mądrości i wiary.

Współczesna teologia feministyczna często przywołuje Esterę jako przykład kobiety, która potrafiła wpłynąć na losy całego narodu, nie rezygnując jednocześnie ze swojej duchowości i kobiecej delikatności. W wielu programach edukacji religijnej i biblijnej (zarówno dla dzieci, jak i dorosłych) historia Estery stanowi wzór odpowiedzialnego działania w trudnych czasach.

Dla wielu wiernych Estera pozostaje przykładem, jak być wiernym swojemu sumieniu, nie zapominając przy tym o modlitwie, pokorze i odwadze w realizacji swojej misji. To również opowieść o tożsamości – Estera przez większą część życia ukrywała swoją narodowość i religię, jednak ostatecznie uznając je za integralny element swojej osoby, przyczynia się do ocalenia innych.

Ciekawostki

Pochodzenie imienia

Imię „Estera” może pochodzić od perskiego „Setareh” (gwiazda) lub od babilońskiego imienia bogini Ištar. Inna interpretacja wskazuje, że imię „Hadassa” zostało zmienione na „Estera”, aby ukryć żydowskie pochodzenie dziewczyny na dworze perskim.

Księga Estery a kanon

Księga Estery istnieje w dwóch wersjach: hebrajskiej i greckiej (wersja Septuaginty). Wersja grecka zawiera liczne dodatki o charakterze religijnym, w tym modlitwy Estery i Mardocheusza. W Kościele katolickim i prawosławnym uznaje się wersję grecką jako kanoniczną; protestanci przyjmują krótszą wersję hebrajską.

Estera w kulturze

Postać Estery była inspiracją dla wielu dzieł sztuki, w tym obrazów mistrzów takich jak Rembrandt czy Artemisia Gentileschi. Występuje również w kulturze popularnej – jej historia stała się podstawą licznych filmów, spektakli teatralnych i książek, przedstawiających ją jako ikonę odwagi i mądrości w działaniu.

Podsumowanie

Estera, choć nie jest formalnie uznana za świętą w Kościele katolickim, stanowi jedną z najznamienitszych postaci biblijnych. Jej historia to opowieść o wierności, odwadze i zaufaniu Bożej opatrzności. Zwykła kobieta, osierocona i ukrywająca swoją tożsamość, staje się królową, która ratuje naród. Jej dziedzictwo duchowe, znaczenie symboliczne i wartość edukacyjna są nie do przecenienia. Estera pozostaje wiecznym przypomnieniem, że Boże działanie często objawia się poprzez ludzi gotowych podjąć ryzyko i działać z miłością wobec innych.