Jakie znaki i dekoracje powinny pojawić się w świątyni w czasie Adwentu, aby były zgodne z duchem liturgii i pomagały wiernym głębiej przeżywać oczekiwanie na przyjście Chrystusa? W tym artykule odpowiadam na pytanie: jak ubrać kościół na Adwent z uwzględnieniem tradycji, symboliki i wskazań liturgicznych.

Dlaczego wystrój świątyni w Adwencie ma znaczenie?

Przestrzeń liturgiczna odgrywa ważną rolę w przeżywaniu czasu liturgicznego, którego jesteśmy uczestnikami. To, co widzą wierni wchodząc do kościoła – barwy, światło, ustawienie ołtarza, kwiaty czy wieńce – ma pomagać w kontemplacji tajemnicy, która jest w centrum danego okresu. W przypadku Adwentu mówimy o podwójnym oczekiwaniu: na powtórne przyjście Chrystusa przy końcu czasów oraz na pamiątkę Jego narodzin w Betlejem (por. KKK 524).

„W Adwencie Kościół nie dekoruje się dla ozdoby – to nie czas przystrajania, ale czas duchowego skupienia, na które odpowiada dyskretna, ale głęboka symbolika liturgiczna” – podkreśla ks. Tomasz Rzepecki, proboszcz jednej z parafii w diecezji krakowskiej.

Stąd tak ważne jest, aby pytanie, jak ubrać kościół na Adwent, nie sprowadzało się do kwestii dekoracyjnych, ale obejmowało również wymiar teologiczny i duszpasterski.

Barwy Adwentu – znaczenie koloru w liturgii

Podstawową wskazówką dla wystroju świątyni jest kolor szat liturgicznych. W przypadku Adwentu dominuje fiolet – symbol pokuty i oczekiwania. W niektórych tradycjach dopuszcza się także róż w III niedzielę Adwentu (Gaudete), który wyraża radość z przybliżającego się Zbawiciela.

Warto, aby kolorystyka dekoracji kościoła harmonizowała z tą symboliką. Można to osiągnąć przez zastosowanie fioletowych materiałów tkaninowych jako elementów ozdobnych przy ambonie, ołtarzu czy balaskach. Biel, złoto i zieleń, typowe np. dla okresu Bożego Narodzenia, powinny być w Adwencie ograniczone lub wstrzymane.

Wieniec adwentowy – znak czuwania

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków tego okresu liturgicznego jest wieniec adwentowy. Składa się on zazwyczaj z czterech świec ułożonych w okręgu z gałęzi świerku lub jodły. Tradycja ta, wywodząca się z krajów niemieckojęzycznych, została przyjęta również w Polsce jako forma katechezy i przestrzennego znaku oczekiwania. Każda świeca zapalana w kolejne niedziele Adwentu niesie ze sobą przesłanie duchowe.

Oto przykład możliwego układu symbolicznego:

Ustawienie wieńca w widocznym miejscu – np. przy ołtarzu lub ambonie – pozwala wiernym uczestniczyć w rytuale zapalania świec i wzmacnia świadomość upływającego czasu liturgicznego.

Minimalizm z przesłaniem – kwiaty i dekoracje w Adwencie

Zgodnie z Ogólnym Wprowadzeniem do Mszału Rzymskiego (nr 305), w Adwencie zaleca się powściągliwość w dekoracjach kwiatowych najbliższych ołtarzowi:

„W Adwencie ołtarz należy ozdabiać kwiatami w taki sposób, który nie koliduje z charakterem tego okresu, oczekującego z pokutą i radością narodzenia Zbawiciela.”

Oznacza to, że ozdoby kwiatowe, jeśli są stosowane, powinny być skromne, stonowane kolorystycznie (biele, fiolety, zielenie) i ustawione z umiarem. Zamiast dużych kompozycji warto postawić na proste gałązki sosny, jodły lub bukszpanu, które swoją naturalnością lepiej wpisują się w charakter Adwentu.

W niektórych parafiach praktykuje się całkowitą rezygnację z dekoracji kwiatowych aż do Wigilii, podkreślając tym samym „postne” oblicze Adwentu.

Elementy światła i ciszy – przestrzeń do kontemplacji

Jednym z najgłębszych doświadczeń Adwentu jest cisza i modlitwa w oczekiwaniu. W liturgii pojawia się wtedy mniej pieśni, kompozycje często mają poważny i skupiony charakter. Przestrzeń kościoła również może odzwierciedlać tę duchowość – przez sposób operowania światłem.

Mniejsze natężenie oświetlenia w świątyni, z wyraźnymi punktami światła wokół ołtarza czy wieńca adwentowego, tworzy klimat skupienia, wyciszenia i modlitwy. Świece – szczególnie te w wieńcu – mogą stać się dominującym źródłem światła podczas rorat, podkreślając symbol Chrystusa jako Światłości świata (J 8,12).

Roraty – liturgia światła w codzienności

Szczególną tradycją polskiego Kościoła są roraty – Msze święte ku czci Najświętszej Maryi Panny odprawiane przed świtem lub rano. Mają one silny wymiar symboliczy i pozwalają przeżywać Adwent jako czas aktywnego przygotowania do wcielenia Boga.

Kościół na roraty powinien być przygotowany w sposób wyjątkowy. Najczęściej zapala się jedynie świece i lampiony, które przynoszą uczestnicy. W wielu parafiach wprowadza się figurę Matki Bożej ozdobioną białą szarfą, często ustawioną przed prezbiterium.

„Podczas rorat to Maryja jest naszą Przewodniczką. To Ona uczy nas czekać z wiarą. Dlatego obecność Jej figury to nie tylko dekoracja – to konkretny znak towarzyszenia” – tłumaczy ks. Michał Pasternak, duszpasterz młodzieży z diecezji tarnowskiej.

Symbole Pisma Świętego i proroctw – dekoracje katechetyczne

Coraz więcej parafii wykorzystuje Adwent do katechezy biblijnej. W wystroju można więc zastosować symbole prorockie – zwój Pisma Świętego, cytaty z Izajasza („Naród kroczący w ciemnościach ujrzał światłość wielką”, Iz 9,1), kamienie z napisem „droga Pańska”, pastorał jako znak Mesjasza-Pasterza, a także gwiazdę Betlejemską zapowiadającą triumf Światła.

Warto przestrzeń dekoracyjną wykorzystać nie tylko estetycznie, ale i dydaktycznie – ustawiając plansze z hasłami poszczególnych tygodni Adwentu lub codziennymi intencjami modlitw, np. w formie „schodków do Betlejem”, które każdego dnia „rosną” aż do Wigilii. Może to być szczególnie owocne dla dzieci i rodzin.

Jak ubrać kościół na Adwent – inspiracje duszpasterskie

Ostateczna forma wystroju zależy nie tylko od przepisów liturgicznych, ale także od wrażliwości wspólnoty parafialnej. Warto włączyć wiernych – zwłaszcza młodzież, grupy modlitewne czy rodziny – do przygotowania adwentowego wystroju:

– zorganizować wieczór robienia wieńców z parafianami – jeden z nich może trafić do kościoła,
– przygotować dzieciom zadania na każdy dzień Adwentu w postaci „schodków do żłóbka”,
– urządzić adorację z symbolicznymi elementami światła i ciszy raz w tygodniu,
– rozważyć utworzenie kaplicy adoracji z widocznym cytatem adwentowym lub ikoną Maryi.

Zakończenie – cisza pełna obecności

Adwent to czas czuwania, który rozgrywa się nie tylko w sercu, ale i w przestrzeni Kościoła – tego pisanym przez wielkie „K” i tego lokalnego, który tworzymy w parafiach. Pytanie, jak ubrać kościół na Adwent, jest więc pytaniem o to, jak pomóc wiernym przeżyć ten czas jako realne przygotowanie na spotkanie z żywym Bogiem.

„Nie chodzi o to, by było ładnie, ale by było czytelnie. Każdy znak, każda dekoracja powinna mówić o Tym, który nadchodzi. Jeżeli pomaga modlitwie – spełnia swoją rolę” – dodaje ks. Tomasz Rzepecki.

Zachęcam, by ubierając kościół na Adwent, myśleć nie tylko artystycznie, ale przede wszystkim duchowo. Niech przestrzeń świątyni stanie się znakiem oczekiwania i tęsknoty, która prowadzi do Wcielonego Słowa.