Święta Marta to jedna z najbardziej znaczących postaci kobiecych w Nowym Testamencie. Siostra Marii i Łazarza z Betanii, zapisała się w tradycji chrześcijańskiej jako uosobienie gościnności, troski o dom i rodzinę oraz wytrwałej wiary. Uznawana jest za patronkę gospodyń domowych, kucharek, służących oraz wszystkich, którzy oddają się służbie innym. Jej życie i postawa duchowa stanowią inspirację dla osób poszukujących równowagi między działaniem a modlitwą.

Życiorys – najważniejsze fakty z życia świętej

Marta występuje w kilku kluczowych fragmentach Nowego Testamentu, głównie w Ewangelii według św. Łukasza oraz św. Jana. Była siostrą Marii oraz Łazarza, znanego z cudu wskrzeszenia przez Jezusa. Mieszkała z rodzeństwem w Betanii, niewielkiej miejscowości położonej niedaleko Jerozolimy.

Ewangelia Łukasza (Łk 10, 38–42) opisuje wizytę Jezusa w domu Marty. To właśnie wtedy Marta, zajęta posługiwaniem, zwraca się do Jezusa z prośbą, by upomniał Marię, wówczas siedzącą u Jego stóp. Odpowiedź Jezusa: „Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba mało albo tylko jednego”, do dziś odczytywana jest jako zachęta do równowagi między troską o sprawy doczesne a duchowe.

Z kolei Ewangelia Jana (J 11, 1–44) ukazuje Martę w sytuacji głębokiego cierpienia po śmierci brata. Mimo żalu, wyznaje wiarę w Jezusa jako Mesjasza i Pana życia: „Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł (…) Ja mocno wierzę, że Ty jesteś Mesjaszem, Synem Bożym, który ma przyjść na świat”.

Według tradycji Kościoła, po Zmartwychwstaniu Chrystusa Marta miała udać się z Marią, Łazarzem i innymi uczniami do Prowansji we Francji, gdzie głosiła Ewangelię. Tam miała umrzeć w opinii świętości.

Znaczenie duchowe i przesłanie

Postać Marty niesie głęboki przekaz na temat równowagi między pracą a refleksją duchową. Jej życie stanowi metaforę codziennej troski o drugiego człowieka — nie tylko w sensie fizycznym, ale i emocjonalnym oraz duchowym.

Marta reprezentuje osoby, które działają – gotują, piorą, sprzątają, zajmują się domem, organizują życie rodzinne. Niezależnie od epoki, jej postać przemawia do tych, którzy często pozostają w cieniu, ale bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie wspólnoty.

Choć Jezus w Ewangelii stawia Marię za wzór kontemplacji, obecność Marty obok niej jest równie cenna: przypomina, że miłość do Boga może wyrażać się także przez służbę człowiekowi. W ten sposób Marta staje się wzorcem harmonii życia duchowego i codziennej pracy.

Cuda i świadectwa

Tradycja hagiograficzna przypisuje Marcie udział w cudownym zdarzeniu, które miało miejsce w południowej Galii. Legenda o potworze zwanym Taraskiem mówi, że Marta miała ujarzmić bestię, która pustoszyła okolice miasta Tarascon. Według opowieści użyła wody święconej i znaku krzyża, by uspokoić i poprowadzić potwora do ludzi. Choć historia ma wymiar legendarny, interpretowana jest jako symbol siły modlitwy, wiary i kobiecej determinacji.

Inne świadectwa duchowe pochodzą od osób, które zawierzają Marcie w sprawach codziennych i trudnych. Modlitwy przez jej wstawiennictwo przynoszą ulgę w chorobie, rozwiązania finansowe, pomoc w trudnych relacjach. Znane są również nabożeństwa dziewięciodniowe (Nowenna do św. Marty), podczas których wierni proszą o pomoc w bardzo konkretnych i przyziemnych sprawach.

Patronat i symbolika

Święta Marta uznawana jest za patronkę:

– gospodyń domowych,
– kucharek i personelu pomocniczego,
– właścicieli hoteli i gospod,
– służby szpitalnej i wszystkich opiekujących się chorymi i potrzebującymi.

W ikonografii najczęściej przedstawiana jest z wazą lub chochlą, jako symboli służby domowej, a także z księgą (symbol modlitwy) i krzyżem. W niektórych przedstawieniach towarzyszy jej smok – odwołanie do legendy o Tarasku – lub pies, symbol wierności i czujności.

Symbolika Świętej Marty często łączy w sobie aspekty praktyczne i duchowe. Jej postać stanowi pomost między dwoma wymiarami życia chrześcijańskiego: działaniem i kontemplacją.

Kulty i miejsca pielgrzymkowe

Najważniejszym ośrodkiem kultu świętej Marty jest Tarascon w południowej Francji. To tam, według legendy, miała zakończyć swoje życie i gdzie pozostają jej relikwie. W Tarascon mieści się kościół św. Marty (Collégiale Sainte-Marthe), który od średniowiecza przyciąga pielgrzymów.

Co roku pod koniec lipca odbywa się tam uroczysta procesja, w której niesiona jest figura świętej wraz z symbolicznie przedstawionym Taraskiem. Celebracja ta stanowi ważny element lokalnej kultury i tożsamości religijnej regionu.

Inne miejsca czci świętej Marty znajdują się m.in. w Italii (często połączone z kultem św. Łazarza), Hiszpanii oraz Ameryce Południowej, gdzie szczególnie w Meksyku i Kolumbii święta Marta cieszy się dużym uznaniem jako opiekunka domów i matek.

Współczesne znaczenie postaci świętej

Dla wielu współczesnych wiernych postać Marty ma wymiar bardzo praktyczny. Jest symbolem kobiety oddanej rodzinie, pracy i codziennej służbie. W świecie, w którym tempo życia wywołuje stres i nadmiar obowiązków, Marta przypomina, że nawet w zgiełku codzienności można odnaleźć duchowy sens i miejsce dla Boga.

Nie brakuje także wartościowych odniesień do niej w duszpasterstwach kobiet, wspólnotach modlitewnych i akcjach charytatywnych zajmujących się pomocą osobom starszym, chorym i ubogim. Wzrastające zainteresowanie aktywnymi świętymi, których życie miało wymiar praktyczny, sprawia, że Marta jest jedną z najchętniej przywoływanych patronek spraw codziennych.

Wielu kapłanów i świeckich liderów zachęca do naśladowania Marty w pracy parafialnej, hospicyjnej i domowej. Postawa świętej wzmacnia również społeczne docenienie zawodów opiekuńczych i wszystkich, których praca pozostaje często niewidoczna.

Ciekawostki

Nowenna do świętej Marty

W tradycji katolickiej istnieje popularna forma nowenny do św. Marty, która trwa dziewięć śród (środa uważana jest za szczególny dzień Marty). Modlitwy zawierają prośby o pomoc w pilnych sprawach, a skuteczność tej nowenny szeroko potwierdzają wierni w świadectwach zamieszczanych w parafiach i społecznościach internetowych.

Święta na dwa sposoby – porównanie Marty i Marii

Postać Marty często zestawiana jest z jej siostrą, Marią. Ten dualizm – działania i kontemplacji – stał się inspiracją do teologicznych refleksji o dwóch drogach życia chrześcijańskiego. W wielu zakonach żeńskich św. Marta stawiana jest jako patronka sióstr zajmujących się sprawami codziennymi, podczas gdy Maria bywa wzorem życia modlitewnego.

Relikwie Marty w Tarascon

W bazylice w Tarascon znajduje się sarkofag, w którym według tradycji złożono szczątki świętej Marty. W 1187 roku, podczas remontu bazyliki, relikwie te odnaleziono, co przyczyniło się do ożywienia kultu w regionie.

Podsumowanie

Święta Marta to postać, która łączy w sobie siłę działania, głęboką wiarę i pokorę. Jej obecność w Ewangeliach oraz późniejsza tradycja nadały jej status wzoru kobiecości chrześcijańskiej – zrównoważonej, pracowitej, gościnnej i duchowo zaangażowanej. Otaczana czcią zarówno przez wiernych, jak i przez tych, którzy poszukują inspirującego przykładu w codziennym życiu, nieustannie przypomina, że każda forma służby ma swoją wartość i znaczenie. Święta Marta pozostaje aktualna w swym przesłaniu, niezależnie od epoki – jako patronka tych, którzy troszczą się o innych, dźwigają na co dzień brzemię odpowiedzialności i oddania bliźnim.