Wielu z nas słyszało o Biblii, ale nie każdy potrafi jasno odpowiedzieć, czym ona naprawdę jest. Czy to tylko zbiór starożytnych tekstów? A może coś więcej – słowo Boga, przewodnik duchowy, filar wiary chrześcijańskiej? W tym artykule postaram się wyjaśnić, co to jest Biblia, przywołując zarówno jej strukturę, znaczenie w historii Kościoła, jak i jej miejsce w życiu współczesnego chrześcijanina.

Co to jest Biblia? Definicja i znaczenie

Biblia to natchniony zbiór świętych ksiąg, który w wierze chrześcijańskiej jest uznawany za słowo Boże. Słowo „Biblia” pochodzi z greckiego βιβλία (biblia), co oznacza „księgi”. To nie jedna księga, lecz zbiór 73 ksiąg w tradycji katolickiej, które przekazują historię relacji Boga z ludźmi od stworzenia świata aż po apokaliptyczną wizję końca dziejów.

W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: „Pismo Święte jest mową Bożą, utrwaloną pod natchnieniem Ducha Świętego na piśmie” (KKK 81). Innymi słowy – Biblia nie powstała tylko jako ludzka refleksja nad Bogiem, lecz jest owocem Jego działania w historii przez natchnienie autorów natchnionych.

Ks. Andrzej Nowak, biblista i wykładowca teologii, zwraca uwagę: „W Biblii nie chodzi jedynie o przekaz informacji. To objawienie żywego Boga, który mówi w konkretnych wydarzeniach i osobach. Nie da się zrozumieć chrześcijaństwa bez Biblii – zarówno w sensie historycznym, jak i duchowym.”

Podział Biblii: Stary i Nowy Testament

Stary Testament obejmuje księgi m.in. Pięcioksięgu (Tora), księgi prorockie (np. Izajasza, Jeremiasza), księgi mądrościowe (Psalmów, Przysłów) i historyczne (np. Jozuego, Sędziów). W Nowym Testamencie zaś znajdziemy cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Apostolskie oraz Apokalipsę św. Jana.

Kościół uznaje pełne znaczenie obu Testamentów, traktując Stare Przymierze jako zapowiedź Nowego. Jak naucza Sobór Watykański II w konstytucji „Dei Verbum”: „Bóg […] w sposób przedziwny ułożył oba Testamenty, że Nowy ukrywa się w Starym, a Stary się wyjaśnia przez Nowy” (DV 16).

Różnice w kanonie – katolicy, protestanci, prawosławni

Warto zaznaczyć, że nie wszystkie wyznania chrześcijańskie uznają jednakowy kanon biblijny. Katolicki kanon obejmuje 73 księgi, ale np. protestanci akceptują jedynie 66 ksiąg, odrzucając tzw. księgi deuterokanoniczne (np. Księgę Tobiasza, Mądrości czy Machabejskie). Kościół prawosławny zaś przyjmuje nieco szerszy kanon od katolickiego.

Różnice te wynikają z historii ustalania kanonu – Kościół katolicki przyjął oficjalnie swój kanon na Soborze Trydenckim (1546 r.), potwierdzając wcześniejsze decyzje synodów (np. w Kartaginie w 397 r.). Dla teologii katolickiej istotna jest zasada Tradycji – to nie tylko Pismo, ale i żywy przekaz wiary w Kościele decyduje o tym, co uznajemy za natchnione.

Inspiracja biblijna i natchnienie

Chrześcijańska doktryna głosi, że Biblia powstała z natchnienia Ducha Świętego. Oznacza to, że autorzy biblijni byli rzeczywistymi ludźmi – działali w konkretnych kulturach i epokach – ale ich słowa były prowadzone przez Boga.

Nie należy jednak rozumieć natchnienia jako „dyktowania” treści słowo po słowie. Ks. Piotr Majewski, teolog duchowości, tłumaczy: „Natchnienie biblijne sprawia, że teksty Pisma są wolne od błędu w sprawach wiary i zbawienia. Prawdy naukowe czy historyczne mogą mieć granice epoki, ale przekaz zbawczy pozostaje nieomylny.”

Dlatego lektura Biblii wymaga również znajomości kontekstu kulturowego, językowego i historycznego. Istnieje wiele narzędzi – komentarze biblijne, leksykony, dokumenty papieskie – które pomagają w prawidłowej interpretacji.

Jak Kościół czyta i interpretuje Biblię?

Kościół katolicki podkreśla konieczność czytania Biblii w jedności z Tradycją i Magisterium. Zbyt dosłowne podejście do tekstu może prowadzić do błędów teologicznych. Stąd istnieje zasada tzw. sensów Pisma: dosłowny, duchowy (alegoryczny, moralny, anagogiczny).

Najważniejsze zasady interpretacji zawarte są w dokumentach, takich jak wspomniane „Dei Verbum” oraz „Interpretacja Pisma Świętego w Kościele” autorstwa Papieskiej Komisji Biblijnej (1993 r.). Wspierają one tezę, że Pismo nie jest oderwane od życia Kościoła, ale wręcz wymaga wspólnoty wierzących do swego pełnego zrozumienia.

W liturgii Kościoła, zarówno w Mszy św., jak i Liturgii godzin, Pismo Święte odgrywa kluczową rolę. Słowo Boże nie tylko jest czytane, ale i głoszone jako żywa obecność Jezusa – „Bo nie samym chlebem żyje człowiek, lecz każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych” (Mt 4,4).

Biblia w życiu osobistym chrześcijanina

Znaczenie Biblii nie ogranicza się do oficjalnej liturgii. Kościół zachęca wiernych do lektury Pisma Świętego w codziennym życiu. Papież Benedykt XVI wielokrotnie wskazywał na potrzebę „lectio divina” – modlitewnego czytania Biblii, które prowadzi do spotkania z żywym Bogiem.

Inicjatywy takie jak „Niedziela Słowa Bożego”, ustanowiona przez papieża Franciszka, mają na celu ożywienie kontaktu wiernych z Pismem. W parafiach coraz częściej powstają kręgi biblijne czy grupy formacyjne opierające modlitwę na Ewangelii dnia.

Ks. Tomasz Kowalski, duszpasterz młodzieży, zauważa: „Wielu młodych ludzi odnajduje w Ewangelii odpowiedzi na najbardziej palące pytania – o sens życia, cierpienie, przebaczenie. To nie jest książka sprzed tysiącleci, ale słowo, które ma moc przemieniać dziś.”

Czy Biblia jest aktualna dziś?

Nie sposób mówić, co to jest Biblia, bez odniesienia do współczesności. Jej przesłanie jest niezmienne w treści, ale nieustannie aktualizuje się w życiu każdego wierzącego. To więcej niż literatura czy dokument historii religii – to Słowo, które „jest żywe i skuteczne” (Hbr 4,12).

Współczesne problemy – lęk, samotność, kryzys tożsamości – znajdują duchową odpowiedź w Piśmie. Błogosławieństwa z Kazania na Górze (Mt 5,1–12), przypowieść o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10,25–37), nauki św. Pawła o wolności w Chrystusie (Ga 5,1) – to tylko kilka przykładów słów, które dotykają i przemieniają.

Podsumowanie i refleksja

Biblia to nie tylko spuścizna przeszłości. To żywy dokument wiary, w którym Bóg objawia swoją miłość, przebaczenie, wolę zbawienia każdego człowieka. Kościół nieustannie zachęca, by „nie być tylko słuchaczami słowa, oszukującymi samych siebie, ale być wykonawcami czynu” (por. Jk 1,22).

Zrozumienie, czym naprawdę jest Biblia, wymaga od nas nie tylko wiedzy, ale i postawy serca. Warto więc sięgnąć po Pismo Święte nie po to, by je „przeczytać”, ale aby się spotkać – z Bogiem, który mówi „dziś”, i z własnym życiem, które pragnie być przemienione światłem słowa.

„Niech Biblia nie leży zakurzona na półce, ale niech stanie się chlebem codziennym naszej modlitwy i decyzji. To nie tylko księga, to spotkanie” – przypomina ks. Andrzej Nowak.

Bo w odpowiedzi na pytanie, co to jest Biblia, kryje się coś więcej niż definicja. To zaproszenie – do wiary, do słuchania, do przemiany.